📚 AdTech Kitabı – Türkçe Çeviri

Dijital Reklamcılık Teknolojisi Rehberi

Programatik reklamcılıktan gizlilik düzenlemelerine, AdTech ekosisteminin kapsamlı Türkçe kaynağı

---

---

🎯 Proje Hakkında

Bu repo, AdTech (Advertising Technology) kitabının Türkçe çevirisini içermektedir. Kitap; dijital reklamcılığın temellerinden, programatik satın alma yöntemlerine, kullanıcı kimliklendirmeden gizlilik regülasyonlarına kadar geniş bir kapsam sunmaktadır.

Çeviri; bölümlere ve alt başlıklara göre ayrı klasörlerde düzenlenmiştir ve Türkçe dijital reklamcılık literatürüne katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

---

📖 İçindekiler

📌 Bölüm 01: Giriş

• 📖 Giriş
• 🤔 Bu Kitabı Neden Yazdık?
• 👥 The AdTech Book Kimin İçin Yazıldı?
• 📋 Genel Varsayımlar
• 📚 Bu Kitap Nasıl Düzenlendi?
• 🔤 Bu Kitapta Kullanılan Kurallar ve Terminoloji

📌 Bölüm 02: Reklamcılığın Temelleri

• 🔗 Reklamveren-Yayıncı İlişkisi
• 💼 Reklamveren Nedir?
• 🎯 Markalar ve Şirketler Neden Reklam Verir?
• 📰 Yayıncı Nedir?
• 💰 Yayıncılar Web Sitelerini Nasıl Gelire Dönüştürür?
• 🖥️ Reklam Teknolojisi (AdTech) Nedir?
• 📝 Önemli Terimlerin Açıklaması
  • Reklam Alanı & Reklam Boşluğu
  • Envanter ve Türleri
  • Reklam İçeriği (Creative)
  • Görüntülü Reklam Formatları
  • Gösterim, Tıklama ve Dönüşüm
  • Fiyatlandırma Modelleri (CPM, CPC, CPA)

📌 Bölüm 03: Çevrimiçi Reklamcılık Teknolojisinin Tarihi

• 🌐 Reklamcılık Çevrimiçi Dünyaya Taşınıyor
• 🎯 1994: İlk Banner Reklam
• 🖥️ 1995: İlk Reklam Sunucusu (Ad Server)
• 🔗 Reklam Ağları (Ad Networks) ve DoubleClick
• 📊 Network Optimizers ve SSP’lerin Doğuşu
• 💹 Reklam Borsaları (Ad Exchanges) ve RTB
• 📅 Programatik Reklamcılık Zaman Çizelgesi

📌 Bölüm 04: Temel Teknoloji Platformları ve Aracılar

• 🌐 Çevrimiçi Reklam Ekosistemi Nedir?
• 📚 Ekosistem Terimleri Sözlüğü
  • 👥 Taraflar ve Roller (Advertiser, Publisher, Visitor)
  • 📢 Reklam ve Operasyonlar (Ads, AdOps, Ad Slot)
  • 🖥️ Sunucu Teknolojileri (Ad Server)
  • 🎯 Alım ve Satım Platformları (DSP, SSP, ATD)
  • 🔗 Ağlar ve Borsalar (Ad Network, Ad Exchange)
  • 📊 Veri ve Analitik (DMP, Data Broker)
• 🛒 Reklamverenler – Satın Alma Tarafı (Buy Side)
  • ⚙️ Reklam Operasyonları (AdOps)
  • 💻 Reklamverenin Reklam Sunucusu
  • 🔧 Bağımsız Ad Server Örnekleri
• 🤝 Aracılar (Intermediaries)
• 🏢 Reklam Ajansları (Advertising Agencies)
  • 🎯 Tanım
  • 📺 Geleneksel Rolü
  • 💻 Dijital Çağda Ajanslar
• 📜 Reklam Ajanslarının Tarihi
  • 🕰️ İlk Dönem
  • 🏛️ İlk Reklam Ajansları (William Taylor 1786, Volney B. Palmer 1840)
  • 🎨 Zamanla Ajansların Evrimi
  • 🏆 Modern Ajanslara Geçiş: N.W. Ayer & Son
• 🔄 Zaman İçinde Reklam Ajansları Nasıl Değişti?
  • 📊 Ajansların Gerçek İşi
  • 📈 Yıllar İçinde Dönüşüm
  • 📰 İnternet Öncesi Dönem
  • 🎬 1960’larda (Mad Men Çağı)
  • 🌐 İnternetin Ortaya Çıkışı
  • 📊 Ajanslar ve Veri Çağı
  • 🚀 Günümüzde Ajanslar ve AdTech
• 🌍 Büyük Uluslararası Reklam Ajansları
  • 🌐 Küreselleşme
  • 🏢 McCann Erickson
  • 📊 J. Walter Thompson
  • 🇬🇧 İngiliz Ajanslar
  • 🎨 Saatchi & Saatchi
• 🏆 Dünyanın En Büyük 5 Reklam Holdingi
  • 🇬🇧 WPP Group
  • 🇺🇸 Omnicom Group
  • 🇫🇷 Publicis Groupe
  • 🇺🇸 Interpublic Group (IPG)
  • 🇯🇵 Dentsu
  • 🏢 Holding Yapısı
• 📝 Ünlü Reklam Kampanyaları
  • 📞 AT&T - “Reach Out and Touch Someone”
  • 🎖️ ABD Ordusu - “Be All You Can Be”
  • 💎 De Beers - “A Diamond is Forever”
• 💼 Agency Trading Desk (ATD)
  • 🎯 Tanım
  • 🏗️ ATD’lerin Yapısı
  • 🔄 Programatik Reklam Satın Alma Süreci
• 🔗 Ad Network (Reklam Ağı)
  • 📖 Tanım
  • 📜 Kısa Tarihçe
  • ⚙️ Nasıl Çalışır?
  • 🎯 Ne Yapar?
  • ✅ Reklam Ağlarının Sağladığı Faydalar
  • 🏷️ Reklam Ağlarının Türleri (Premium, Vertical, Specialized, Performance)
  • 🎯 Hedefleme Kriterleri
• 🎯 Demand-Side Platform (DSP)
  • 📖 Tanım
  • ⚙️ Nasıl Çalışır? (Real-Time Bidding)
  • 🌟 DSP’ler Neden Önemli?
  • 📊 DSP’lerin Veri Kaynakları
  • 🏆 Popüler DSP Örnekleri
  • 🧠 DSP’nin Anatomisi
  • ⚖️ Ad Network vs DSP Karşılaştırması
• 📊 Data Management Platform (DMP) – Reklamverenler İçin
  • 📖 Tanım
  • 📍 Veri Türleri (1st, 2nd, 3rd Party)
  • 🧩 DMP Bileşenleri
  • 🎯 DMP Ne İşe Yarar?
  • 🏆 Popüler DMP’ler
• 💹 Ad Exchange (Reklam Borsası)
  • 📖 Tanım
  • ⚙️ Nasıl Çalışır?
• 🏗️ Supply-Side Platform (SSP)
  • 📖 Tanım
  • 🧩 SSP’nin Faydaları
  • 🧩 SSP’nin Anatomisi
  • ⚖️ SSP vs Ad Exchange Karşılaştırması
  • 💼 Popüler Ad Exchange ve SSP’ler
• 🧠 Data-Management Platform (DMP) – Yayıncılar İçin
  • 💰 Yeni Gelir Kaynakları (Audience Extension)
  • 📈 Envanter Değerini Artırma
  • ✨ İçerik Kişiselleştirmesi
• 🧠 Data Broker (Veri Aracısı)
  • 📖 Tanım
  • 🔍 Veri Kaynakları
  • 🧩 Nasıl Çalışır?
  • 🧱 Veri Segmentleri
  • 💰 Kimler Kullanır?
  • 🧠 Başlıca Data Broker Şirketleri (Comscore, Acxiom, Oracle, Lotame)
• 📊 Verification & Measurement (Doğrulama ve Ölçümleme)
  • 🔍 Verification Servisleri
  • 📈 Measurement Servisleri
  • 🔄 MarTech ile Bağlantısı
• 🕵️‍♂️ Ad Verification Araçları Nasıl Çalışır?
  • 💻 Süreç Adım Adım
• 🎨 Creative Optimization (Yaratıcı Optimizasyon)
  • 🧩 Tanım
  • 💡 Nasıl İşler?
• 🧱 The Sell Side (Publisher) – Satış Tarafı
  • 🧩 Publisher Kimdir?
  • 🧑‍💻 AdOps – Yayıncı Tarafı
  • ⚙️ First-Party Ad Server
  • ❓ Kimlerin Ad Server’a İhtiyacı Var?
• 🖥️ Yayıncılar İçin Popüler Ad Server’lar
  • ZEDO, Adzerk (Kevel), Broadstreet, Google Ad Manager, AdButler, AdSpeed
• 💰 AdTech Şirketleri Nasıl Para Kazanır?
  • 💼 Gelir Modelleri (Komisyon, Platform Fee, Ek Hizmetler)
  • 📈 “AdTech Tax” (AdTech Vergisi) Nedir?
• 💸 AdTech Tax Detayı
  • 📊 Paranın Dağılımı
  • ⚠️ Sorun ve Çözüm
• 🏰 The Walled Gardens (Kapalı Bahçeler)
  • 🌳 Walled Garden Nedir?
  • 🔒 Neden “Kapalı Bahçe” Deniyor?
  • 🧠 GAFA (Google, Apple, Facebook, Amazon)
• 🔎 Google’ın Reklam Ekosistemi
  • 📦 Google Ad Manager (GAM)
  • 📦 Google Ads
  • 📦 Google Marketing Platform (GMP)
  • 🌐 Özet Tablo
• 💙 Facebook (Meta) – Sosyal Medya Reklam Devi
  • 📦 Facebook Ad Manager
  • 📦 Facebook Audience Network (FAN)
  • 🎯 Neden Güçlü Bir “Walled Garden”?
• 🍏 Apple – Gizlilik Odaklı Dev
  • 🧭 Apple’ın Farkı
  • 🔒 Intelligent Tracking Prevention (ITP)
• 🛒 Amazon – E-Ticaretten Reklam Teknolojisine
  • 💡 Amazon’un Reklam Gücünün Kaynağı
  • ⚙️ Amazon’un AdTech Ürünleri
  • 🧩 Amazon DSP
  • 💼 2019 Sizmek Satın Alımı
  • 🧭 Walled Garden İlişkisi
• ⚙️ Standardization in the Ecosystem (Ekosistemde Standartlaşma)
  • 💡 Sorun
  • 🧭 Çözüm: IAB’nin Kuruluşu (1996)
• 🏛️ IAB’nin (Interactive Advertising Bureau) Rolü ve Önemi
  • 🔧 Temel Görevleri
  • 🌍 Yapısı ve Üyeleri
  • 🔗 Geliştirdiği Standartlar

📌 Bölüm 05: Dijital Reklam Mecraları ve Kanalları

• 🔁 Medium ve Channel Arasındaki Fark
  • 📖 Terim Tanımları
  • 🧠 Basit Örnekler
• 🧩 Medium ve Channel — Nihai Tanımlar
  • 🔹 Medium (Medya Türü): Reklamın formatı
  • 🔹 Channel (Kanal): Reklamın yayınlandığı platform
• 💻 Advertising Mediums — Reklam Mecraları
• 🕹️ İlk Dijital Reklam: 1994 AT&T Banner Ad
  • 📅 Yayın Tarihi: 27 Ekim 1994
  • 📍 Site: HotWired.com
  • 👤 Marka: AT&T
  • 🗨️ Mesaj: “Have you ever clicked your mouse right HERE? YOU WILL.”
• 🧱 Text and Image Ads – Günümüzdeki Formatları
  • 📝 Text Ads (Metin Reklamları)
    • 📍 Özellikleri
    • 📊 Avantajları
    • 🧠 Örnek Kullanım Alanları
  • 🖼️ Image Ads (Görsel Reklamlar)
    • 📍 Özellikleri
    • 📊 Avantajları
    • 🧠 Örnek Kullanım Alanları
• 📰 Native Ads (Yerel Reklamlar)
  • 🔹 Tanım
  • 💡 Nasıl Çalışır
  • 📍 Nerelerde Kullanılır
  • ⚙️ Teknik Sunum
• 🧱 Native Ad Türleri (IAB’ye göre)
  • 1️⃣ Content Recommendation Ads (İçerik Öneri Reklamları)
    • 🔹 Amaç ve Görünüm
    • 🔹 Örnek Sağlayıcılar (Taboola, Outbrain, Revcontent)
  • 2️⃣ In-feed veya In-content Ads (Akış İçi Reklamlar)
    • 🔹 Instagram, LinkedIn, Twitter Örnekleri
• 🧩 In-Feed Native Ads vs. In-Content Native Ads
  • 📰 In-Feed Native Ads
    • 📍 Özellikleri
    • 🧠 Örnekler
  • 📄 In-Content Native Ads
    • 📍 Özellikleri
    • 🧠 Örnekler
• 🧱 Branded / Native Content (Markalı İçerik)
  • 🔹 Tanım
  • 📍 Farkları
  • 🧠 Netflix Örnekleri (Orange Is the New Black, House of Cards)
• 🎬 Video Reklamlar
  • 🔹 Tanım ve Özellikler
  • 🎥 Video Reklam Protokolleri (VAST, VPAID, VMAP)
  • 📋 Teknik Standartlar
• 🎨 Zengin Medya Reklamları (Rich Media Ads)
  • 🔹 Tanım ve Formatlar
  • 🖼️ Bannerlar, Genişleyen Reklamlar, Geçiş Reklamları
  • 💡 Lightbox Reklamları
  • ⚙️ Teknik Standartlar (HTML5, JavaScript, MRAID)
• 🔊 Sesli Reklamlar (Audio Ads)
  • 🔹 Tanım ve Teknik Standartlar
  • 🖼️ Eşlik Eden / Banner Reklamlar
  • 📦 Reklam Paketleri (Ad Pods)
  • 🎯 Dinamik Reklamlar
• 🌐 Reklam Kanalları
  • 💻 Web Reklamcılığı (Web Advertising)
  • 📱 Sosyal Medya Reklamcılığı (Social Media Advertising)
  • 📺 Gelişmiş TV Reklamcılığı (Advanced TV)
  • 🏙️ DOOH Reklamcılığı (Digital Out-of-Home)
  • 🔍 Arama Reklamcılığı (Search Advertising)

📌 Bölüm 06: Ad Serving (Reklam Sunucuları)

• 🖥️ Ad Server Nedir?
• 🚀 Kampanya Yürütme: Öncesi ve Sonrası
• ⚡ Ad Server Nasıl Çalışır?
• 🔄 Birinci Taraf vs Üçüncü Taraf Ad Server
• 🔧 Teknik Alan & Ad Server Anatomisi

📌 Bölüm 07: Hedefleme ve Bütçe Kontrolü

• 🎯 Bağlamsal Hedefleme
• 🔑 Anahtar Kelimeler
• 📍 Reklam Alanı ve Konum
• 🌍 Yayıncı URL’leri ve Domainler

📌 Bölüm 08: İzlenim, Tıklama ve Dönüşüm Takibi

• 📊 Takip ve Raporlama

📌 Bölüm 09: Medya Satın Alma Yöntemleri

• ✋ Manuel Satın Alma
• 🤖 Programatik Satın Alma
• 📋 Programmatic Direct
• ⚡ RTB (Real-Time Bidding)
• 🔐 PMP (Private Marketplace)
• 🏷️ Header Bidding
• 🎲 Açık Artırma Dinamikleri

📌 Bölüm 10: Kullanıcı Kimliklendirme

• 🆔 Neden Kullanıcı Kimliklendirme Gerekli?
• 🍪 Yöntemler (Çerezler, Fingerprinting, Mobil ID vb.)
• 👤 Kullanıcı Profilleme ve Eşleme

📌 Bölüm 11: Veri Yönetim Platformları (DMP) ve Veri Kullanımı

• 📊 Veri Türleri: 1st, 2nd, 3rd Party
• 🗄️ DMP Nedir?
• 📥 Veri Toplama ve Aktivasyonu
• 💾 Müşteri Veri Platformu (CDP)

📌 Bölüm 12: Attribution (Atıf Modellemesi)

• 📈 Çevrimiçi ve Cihazlar Arası Attribution
• 🛤️ Tüketici Yolculuğu ve Teknolojik Zorluklar

📌 Bölüm 13: Reklam Sahteciliği ve Görünürlük

• 🚨 Reklam Sahteciliği Türleri ve Önleme
• 👁️ Görünürlük ve Ölçümleme

📌 Bölüm 14: Dijital Reklamcılıkta Kullanıcı Gizliliği

• 🔒 GDPR, CCPA ve Diğer Regülasyonlar
• 🌐 Tarayıcı Ayarları (Safari, Firefox, Chrome)
• 📱 Mobil ID ve Apple/Google Güncellemeleri
• 🛡️ Reklam Engelleyiciler ve Çözümler

📌 Bölüm 15: Satıcıların ve Ajansların Perspektifinden AdTech

• 💼 Satıcı Perspektifi
• 🏢 Ajans Perspektifi ve In-House Programmatic
• ⚖️ Build vs Rent Dilemmaları

📌 Bölüm 16: Programatik & AdTech’in Geleceği

• 🔮 2022 ve Sonrası: Fırsatlar ve Zorluklar

---

📚 Ek Kaynaklar

📖 AdTech Sözlüğü

Kitapta geçen tüm terimler, kısaltmalar ve açıklamaların alfabetik listesi

📝 AdTech Mimari Akışlar

Ekosistem mimarisi, veri akışları ve platform entegrasyonları

---

🚀 Kullanım

Her bölüm, ilgili klasöründe detaylı olarak ele alınmıştır. İlgilendiğiniz konuya göre ilgili klasöre giderek içeriği inceleyebilirsiniz.

---

🤝 Katkıda Bulunma

Bu çeviri projesi topluluk katkılarına açıktır. Katkıda bulunmak isterseniz:

1. Bu repo’yu fork edin
2. Yeni bir branch oluşturun (git checkout -b yeni-bolum)
3. Değişikliklerinizi commit edin (git commit -m 'Bölüm X çevirisi eklendi')
4. Branch’inizi push edin (git push origin yeni-bolum)
5. Pull Request oluşturun

---

📄 Lisans

Bu proje çeviri amaçlı hazırlanmıştır. Orijinal kitabın tüm hakları ilgili yayınevine aittir.

---

📧 İletişim

Sorularınız veya önerileriniz için lütfen bir issue açın.

---

**⭐ Bu projeyi faydalı buluyorsanız yıldız vermeyi unutmayın! ⭐** *Made with ❤️ for Turkish AdTech Community*